ابوالحسن امين مقدسي؛ فرزانه آجورلو
المجلد 17، العدد 60 ، ديسمبر 2021، ، الصفحة 121-140
المستخلص
زیباییهای قابلادراک در شعر، با توجّه به واقعیّت جامعه ادبی و مرتبه وجودی و معرفت انسانی، غالباً، در فضایی "واقعگرایانه" تعریف میشود، و تأثر افراد از این زیباییها که طبیعتی متغیّر داشته و در شرایط گوناگون یکسان نیستند، نیز متفاوت است. زیبایی و لذّت شعر در فضای "آرمانگرایی"، آنگاه مطرح میشود که در جامعهای رشدیافته، حقیقت ...
أكثر
زیباییهای قابلادراک در شعر، با توجّه به واقعیّت جامعه ادبی و مرتبه وجودی و معرفت انسانی، غالباً، در فضایی "واقعگرایانه" تعریف میشود، و تأثر افراد از این زیباییها که طبیعتی متغیّر داشته و در شرایط گوناگون یکسان نیستند، نیز متفاوت است. زیبایی و لذّت شعر در فضای "آرمانگرایی"، آنگاه مطرح میشود که در جامعهای رشدیافته، حقیقت وجود انسان در عالیترین مراتب، زیبایی و لذّت را درک کند، زیرا افرادی که در مراتب متنازل وجودی هستند مرتبۀ متعالی زیبایی و لذّت را درک نمیکنند. تعریف زیبایی در نظام "ارزش"ها، تعریفی ذهنی و تجریدی بوده و شکاف عمیقی بین آن و واقعیت جامعه ادبی وجود دارد. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و بهمنظور تبیین ماهیت معرفتشناختی شعر و نسبت آن با ادراک عقلی و حسّی در دریافت معانی انجامشده است. زیرا پیوند میان واقعیت جامعه، که مهد پرورش شعر و ادب است، و جامعه آرمانی که جامعهای "خردگرا"ست، تنها با تکیهبر ارکان وثیق هدایت و تربیت فکری و شناختی انسان، یعنی "عقل" و "وحی" ممکن خواهد بود. حالآنکه شعر به جهت ماهیت حسّی و طبیعت خیالانگیزش، از چنین جایگاهی برخوردار نبوده، رشد آن در گرو رشد بنیادین جامعه است.